Nowotwór złośliwy jajnika jest jednym z najbardziej podstępnych rodzajów raka, który charakteryzuje się późnym wykryciem i wysokim wskaźnikiem śmiertelności. Trudności w diagnostyce wynikają z jego skomplikowanego przebiegu. W obecnej medycynie nie istnieje pojedyncza, uniwersalna metoda badania na raka jajnika, która byłaby w stanie precyzyjnie identyfikować chorobę oraz jej specyficzne cechy. Dlatego do detekcji nowotworu jajnika przyjmowany jest szereg różnorodnych badań, w tym testów krwi, badań obrazowych, mikroskopowych i wielu innych.
Rak jajnika to nowotwór złośliwy rozwijający się pierwotnie w tkankach jajnika, często diagnozowany u kobiet około 50. czy 60. roku życia. Należy on do grupy najczęstszych nowotworów złośliwych układu płciowego u kobiet. Niestety, wiele przypadków jest rozpoznawanych w zaawansowanym stadium choroby. Co więcej, rak jajnika jest agresywny i ma tendencję do szybkiego przerzutu – rozsiewania się do innych części jamy brzusznej i odległych narządów, co często uniemożliwia całkowite usunięcie nowotworu i ogranicza skuteczność chemioterapii. Z powodu tych czynników, rak jajnika jest na czwartym miejscu w Polsce pod kątem liczby zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi u kobiet.
Tak jak w przypadku wielu innych rodzajów nowotworów, kluczowe znaczenie dla efektywnego leczenia raka jajnika ma jego wczesne wykrycie oraz rygorystyczna kontrola podczas terapii i po jej zakończeniu. Wykorzystuje się do tego celu wiele różnorodnych badań diagnostycznych, począwszy od podstawowego badania ginekologicznego, przez testy krwi, badania histopatologiczne, obrazowe i genetyczne, aż po zabiegi diagnostyczne i techniki medycyny nuklearnej.
Rozpoznanie czynników ryzyka związanych z rozwojem raka jajnika jest wciąż przedmiotem licznych debat. Obecnie przyjmuje się, że następujące okoliczności mogą sprzyjać rozwojowi guza na jajniku: obciążenie genetyczne, szczególnie mutacje w genie BRCA oraz rzadsze zaburzenia prowadzące do rozwoju tzw. zespołu Lyncha; długi okres aktywności jajnika, np. wcześnie rozpoczęta menstruacja, późna menopauza, brak ciąż, niepłodność; nadwaga i otyłość; stosowanie hormonalnej terapii zastępczej na długi okres (ponad 10 lat).
Brak wyraźnych objawów w początkowym stadium raka jajnika jest jednym z powodów jego niekorzystnego rokowania. W miarę wzrostu masy nowotworowej pojawiają się objawy niejednoznaczne, takie jak ból miednicy i brzucha, wzdęcia, powiększenie obwodu brzucha, częstsze oddawanie moczu oraz rzadziej objawy z układu płciowego, np. nieprawidłowe krwawienia. Symptomy te nie są stale obecne, a nawet jeśli wystąpią, rzadko są kojarzone z chorobą nowotworową. Wyraźnie wyczuwalny guz na jajniku najczęściej sugeruje zaawansowany stopień choroby.